Μια πραγματική ιστορία διαμαρτυρίας: “The Strawberry Statement” / “Φράουλες και Αίμα” (video)

“Πολλοί ρωτούν ποιοι είμαστε και μερικοί νομίζουν κιόλας πως το ξέρουν. Είμαστε, λέει, ένα μάτσο μυξιάρικα που δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Είναι δύσκολο να πω τι ακριβώς είμαστε. Αλλά δεν έχουμε μύξες. Εκείνο που έχουμε είναι φόβος κι ελπίδα. Ή μεταπτώσεις, καθώς λένε…”

Το βιβλίο “The Strawberry Statement” είναι η προσωπική μαρτυρία του 20χρονου φοιτητή Τζέιμς Σάιμον Κούνεν, που την περίοδο 1966-1968, φοιτούσε και συμμετείχε στην ιστορική, καθιστική διαμαρτυρία του πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, ενάντια στον αμερικάνικο ιμπεριαλιστικό κατεστημένο, για τα παράνομα γραφεία στρατολόγησης εντός του πανεπιστημίου (πόλεμος του Βιετνάμ), τον ρατσισμό και για τον σκοτεινό ρόλο της εκπαίδευσης στην αμερικανική κοινωνία.

Τα γεγονότα – ντοκουμέντα της φοιτητικής εξέγερσης του Κολούμπια καταγράφονται ρεαλιστικά στο βιβλίο του Κούνεν, που ως φοιτητής έλαβε μέρος στις αιματηρές διαμαρτυρίες και γυρίζονται σε ταινία με τον τίτλο “The Strawberry Statement” / “Φράουλες και Αίμα” το 1970, σε σκηνοθεσία του Αμερικανού Στούαρτ Χάγκμαν. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ηθοποιών που πρωταγωνιστούν στην παραγωγή είναι ερασιτέχνες.

Ο Χάγκμαν αφηγείται, σαν να μιλά για την πιο γνωστή και αυτονόητη, κι όμως την πιο σοβαρή ιστορία του κόσμου.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’60 οι φοιτητές πρωταγωνιστούν στο κίνημα ενάντια στον πόλεμο του Bιετνάμ. Tον Aπρίλη του ’68 καταλαμβάνουν το πανεπιστήμιο της Kολούμπια στη Nέα Yόρκη, εκφράζοντας την ολοκληρωτική απόρριψη του ιμπεριαλισμού των HΠA. Παλεύουν ενάντια στα κέντρα κατάταξης στο στρατό που λειτουργούν στο εσωτερικό του πανεπιστημίου και στις φυλετικές διακρίσεις, ενώ κύριο πεδίο δράσης τους γίνεται ο αγώνας ενάντια στο σύστημα και το ρόλο της εκπαίδευσης. Οι φοιτητές ανακάλυψαν την άμεση σχέση των θεσμικών οργάνων του εκπαιδευτικού ιδρύματος το να υποστηρίζουν και φλογερά να προωθούν στην πανεπιστημιακή κοινότητα τον πόλεμο του Βιετνάμ, έχοντας εγκαταστήσει γραφεία στρατολόγησης εντός του “ελεύθερου” και “δημοκρατικού”, πανεπιστημιακού χώρου.

Ανακάλυψαν επίσης πως το πανεπιστήμιο είχε εγκρίνει την κατασκευή ενός ξεχωριστού γυμναστηρίου μόνο για τους έγχρωμους φοιτητές στο πάρκο Μόρνινγκσαϊντ του Άνω Μανχάταν.

Δεν μπορούσαν να συμβιβαστούν με την παροχή συντηρητικής γνώσης που θύμιζε μεσαίωνα και όχι ένα σύγχρονο στεγαστήριο νέων ανθρώπων που αναζητούν τους μελλοντικούς δρόμους της προόδου μέσω της μόρφωσης και της ορθής πνευματικής κατάρτισης.

H αναταραχή διαρκεί δύο μήνες και διαλύεται βίαια από την αστυνομία και την εθνοφυλακή με ρίψεις χημικών από ελικόπτερα. Tο 1968 το πανεπιστήμιο του Mπέρκλεϊ στο Σαν Φρανσίσκο γιορτάζει τα 100 χρόνια του. Tον Mάη, έπειτα από πορεία συμπαράστασης στους Γάλλους φοιτητές, καταλαμβάνεται με αντιρατσιστικά και αντιπολεμικά αιτήματα. Στις 15 Mαΐου οι φοιτητές συγκρούονται με την αστυνομία, που πυροβολεί εναντίον του άοπλου πλήθους. Tραυματίζονται 100 περίπου καταληψίες.

“Πολλοί ρωτούν ποιοι είμαστε και μερικοί νομίζουν κιόλας πως το ξέρουν. Είμαστε, λέει, ένα μάτσο μυξιάρικα που δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Είναι δύσκολο να πω τι ακριβώς είμαστε. Αλλά δεν έχουμε μύξες. Εκείνο που έχουμε είναι φόβος κι ελπίδα. Ή μεταπτώσεις, καθώς λένε… Οι πατεράδες μας ζουν διαρκώς με την οργή που φέρνει σε ορισμένους ανθρώπους η θέα των μακριών μαλλιών. Εμείς πάλι ζούμε με την οργή που φέρνει σε ορισμένους άλλους η θέα ενός ανθρώπου που κορδώνεται πλάι σε μια αστραφτερή Μερσεντές, απ’ αυτές που μοιάζουν να περιμένουν από ένα σοφέρ με λιβρέα να σταθεί επάνω σε κάθε φτερό της. Όσο για τις οδυνηρές εντυπώσεις που προκαλούν τα μαλλιά μας, αισθανόμαστε υπέροχα. Μας αρέσει να βλέπουμε το ύφος που παίρνουν οι αστυφύλακες, την αγανάκτηση των ηλικιωμένων κυριών, την ανησυχία στα πρόσωπα των εμπόρων. Θέλουμε να μας βλέπουν όλοι και να λένε: “Να οι εχθροί του κατεστημένου”. Σ’ αυτό έχουμε φτάσει, καθώς λέμε και στη γλώσσα της Επανάστασης”, απόσπασμα από το βιβλίο “The Strawberry Statement”.

H ταινία “Φράουλες και αίμα”, βασισμένη στα γεγονότα, θα θυμίζει για πάντα το Mπέρκλεϊ.

Ο Σάιμον (Μπρους Ντάβισον) φοιτά στο πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Είναι ικανοποιημένος που βρίσκεται στην ομάδα κωπηλασίας, παραμένοντας όμως ένας απλός παρατηρητής στις αναταραχές, στις διαδηλώσεις και τις διαμαρτυρίες της πανεπιστημιούπολης.

Μέχρι που ανακαλύπτει την διαφθορά, την τρέλα, την αναχρονιστική και συντηρητική νοοτροπία που χαρακτηρίζει το πανεπιστημιακό σύστημα. Τότε μεταμορφώνεται σε επαναστάτη, έπειτα σε ηγέτη, προετοιμάζοντας τους συντρόφους του για μια βίαιη, κλιμακωτή αναμέτρηση με τους αστυνομικούς και την ενθοφρουρά, οργανώνοντας καθιστική διαμαρτυρία στο πανεπιστήμιο.

Ο τίτλος της ταινίας και του βιβλίου προέρχεται από την απαξιωτική δήλωση του αντιπρύτανη του πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης Χέρμπερτ Ντιν, σχετικά με τις απόψεις των φοιτητών για τη γενικότερη πολιτική του πανεπιστημίου: “Δε με ενδιαφέρουν περισσότερο από το αν τους αρέσουν ή όχι οι φράουλες!”, βροντοφώναξε σε ένα κατάμεστο αμφιθέατρο.

Η ταινία είναι πλημμυρισμένη από εκπληκτική μουσική, μοναδικά τραγούδια αντίστασης και διαμαρτυρίας γνωστών δημιουργών της δεκαετίας του ’60 όπως οι John Lennon, Crosby, Stills, Nash & Young, Buffy Sainte-Marie, Thunderclap Newman, Richard Strauss.

Συγκλονίζει η τελευταία σκηνή όπου οι πολιορκημένοι φοιτητές χτυπούν ρυθμικά τα χέρια τους στο ξύλινο πάτωμα, καθισμένοι οκλαδόν στο κλειστό γήπεδο του πανεπιστημίου σε επτά ομόκεντρους κύκλους, τραγουδώντας: “Το μόνο που ζητάμε είναι να μας δώσετε μια ευκαιρία…” από το “Give Peace a Chance” του John Lennon. Και η αστυνομία εισβάλλει…