To Yellow προτείνει: Μέρες ξηρασίας του Emin Alper

Εικαστική άποψη μέσα από καταγγελτική ματιά (ή και το ανάποδο).

Του Κώστα Καρδερίνη:

Ο Εμίν Αλπέρ είναι από τους αγαπημένους σκηνοθέτες της γείτονος, οι εικαστικές ταινίες του οποίου κοσμούν και αναβιβάζουν τις Ματιές στα Βαλκάνια του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, από την πρώτη του δουλειά [2012] ως την πλέον πρόσφατη. Πτυχιούχος Οικονομικών, δόκτορας [κατέχων διδακτορικό] και διδάκτωρ Σύγχρονης Τουρκικής Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών, κινηματογραφικός κριτικός και πολιτικός αναλυτής, ιστορικός και σεναριογράφος και των τεσσάρων ταινιών του. Θαυμαστής του Μπιλγκέ Τζεϊλάν και του Ντεμιρκουμπούζ, επηρεασμένος από τους Κουστούριτσα, Φασμπίντερ, Χάνεκε και Βισκόντι.

Ο χαρακτηρισμός των ταινιών του ως εικαστικές είναι πολύπλευρος και χρήζει ανάλυσης. Καταρχάς μπλέκει με ιδιαίτερο τρόπο τα γήινα χρώματα με τις υφές του καμβά ως φόντο της κύριας πλοκής και των επιμέρους υπό-πλοκών αυτής. Κατά δεύτερον συμπλέκει κοινωνιολογικά κοινωνική παράνοια, όνειρο και πραγματικότητα δημιουργώντας έναν καφκικό κλειστοφοβικό κόσμο, μέσα στο σπίτι και έξω στο ύπαιθρο και το φυσικό περιβάλλον, εντός και εκτός του βασικού του αντιήρωα. Εικάζουμε ποια από αυτά που βλέπουμε είναι η πραγματικότητα ή ακόμη περισσότερο εικάζουμε ποια μπορεί είναι η πραγματικότητα που βιώνει ο ήρωάς του σε έναν κόσμο ασφυκτικό, φορτωμένο με φτιαχτές βεβαιότητες και χαλκευμένες εικασίες.

Η υπέροχη σεναριογραφία του είναι γεμάτη λογοτεχνικές και σκηνικές επιρροές. Στο ντεμπούτο του, Πέρα απ’ τον λόφο, τραγελαφικό βουκολικό δράμα με πλάγιες κοινωνικοπολιτικές αιχμές-μαχαιριές, αναφέρεται ευθέως στον θεατρικό συγγραφέα Γκόρνταν Μίχιτς [Ο καιρός των τσιγγάνων, Μαύρη γάτα άσπρος γάτος κ.ά.] Στις Υποψίες [2015] προμηνύει την μονομανιακή φρενίτιδα που ακολούθησε την παρ’ ολίγον ανατροπή του γείτονα βεζίρη-πρωθυπουργού, με παράλληλη αναφορά στον Τόμας Μαν [Σκύλος και αφέντης]. Στις Τρεις αδερφές [2019] διαχειρίζεται έξυπνα τον λογοτεχνικό τσεχωφικό μανδύα για να μας αποκαλύψει πόσο νοσηρά λειτουργεί ο θεσμός της ψυχοκόρης στη χώρα του.

Η τέταρτη ταινία του, Μέρες ξηρασίας, καταδεικνύει το αβυσσαλέο χάσμα ανάμεσα στα «πολιτισμένα» παράλια και την «κολλημένη» δυστοπική ενδοχώρα. Ξεσπαθώνει ενάντια στον κακοφορμισμένο επαρχιωτισμό, την εξαφάνιση ελεύθερης σκέψης και βούλησης και ενάντια στην ομοφοβία του κρυπτικού μηχανορραφικού καθεστώτος. Πολιτικό αστυνομικό νομικό κοινοτικό θρίλερ με κοινωνικές προεκτάσεις σαν χαρακιές και τάσεις καταγγελίας, αυτοσαρκασμού και καφκικής σάτιρας. Τυπική [υπαρκτή;] επαρχιακή πόλη της παρακμής, της διαφθοράς και της διαπλοκής. Καθιζήσεις που σχετίζονται με την υπερβολική άντληση υδάτων από το υπέδαφος και τη φαινομενική τάξη προσώπων και πραγμάτων.

Υπαινικτικό για τις κοινωνικές αντοχές της μικροαστικής κοινωνίας, υπονομεύει τον αντιήρωα από το πρώτο κιόλας πλάνο. Όσο πιο βαθιά εισχωρεί [ο σκηνοθέτης ή το άλλο του εγώ;] τόσο στενεύει ο κλοιός γύρω του, άγεται και σύρεται και πέφτει στον καταπιόνα της μικροκοινωνίας που αλέθει σαν σκουπιδοφάγος ό,τι και όποιον αντιστέκεται. Η μαύρη τρύπα του χωροχρονικού πλαισίου στρεβλώνει τα πάντα γύρω της, παγιδεύει και καταβροχθίζει κάθε ακτίνα φωτός και ελπίδα διαφυγής. Η παραβολή αυτή λυτρώνει τον θεατή που μυρμηγκιάζει στη θέση του και τρώγεται από την αγωνία, χαρίζοντας εικαστική τροφή για σκέψη.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάθε επόμενη ταινία του πρέπει να πάει ακόμη πιο μακριά [και τόσο κοντά] για να βρει χρηματοδότες.