To Τραγούδι της Εβδομάδας: Nina Simone-Sinnerman

“Είναι απλά ένα συναίσθημα. Πώς μπορείτε να πείτε σε κάποιον που δεν έχει ερωτευτεί ποτέ πώς είναι το να είσαι ερωτευμένος. Το ξέρεις όταν σου συμβεί ότι είναι αυτό, αλλά δεν μπορείς να το περιγράψεις. Ελευθερία ίσον όχι φόβος. Κάθε άνθρωπος θα έπρεπε να είναι ελεύθερος. Ήμουν στην σκηνή όταν ένιωσα δυο φορές ελευθερία” 

Γράφει η Εύη Αλεξίου:

Eλεύθερος πραγματικά είναι ο άνθρωπος που μπορεί να ζει χωρίς να νιώθει φόβο. Χωρίς να φοβάται για την ίδια του τη ζωή, για την οικογένεια του, για το σπίτι του, για τα πολιτικά του πιστεύω, για το χρώμα του δέρματος του, για την ταυτότητα του, για τις σεξουαλικές του προτιμήσεις. Είναι ελεύθερος αυτός που δε φοβάται να παλέψει με το κατεστημένο, να δηλώσει τη διαφορετικότητα του, να εκφράσει ελεύθερα τη γνώμη του με όλη τη δύναμη της ψυχής του.

H Nina Simone, η μεγάλη αυτή Κυρία της τζαζ, αφιέρωσε τον εαυτό της στον αγώνα για την ελευθερία, την δικαιοσύνη των μαύρων και την ισότητα απέναντι στο νόμο, για όσο καιρό χρειαζόταν, για όλη της τη ζωή, “μέχρι να κερδηθούν όλες οι μάχες”, όπως έλεγε χαρακτηριστικά.

Η Nina Simone με τη μοναδική της φωνή, ερμηνεύει εκρηκτικά το Τραγούδι της Εβδομάδας, το περίφημο Sinnerman που κυκλοφόρησε το 1965 από το άλμπουμ Pastel Blues. Πρόκειται για ένα αφρικανικό αμερικανικό παραδοσιακό πνευματικό μουσικό κομμάτι που περιγράφει έναν αμαρτωλό που προσπαθεί να κρυφτεί από τη θεία δικαιοσύνη κατά την Ημέρα της Κρίσης.

Μια αγωνίστρια, ένα ανεπανάληπτο ταλέντο που έζησε στα άκρα, που ταύτισε την επανάσταση με τη ζωή, που έκρυβε την ευαισθησία κάτω από τόνους κακοτροπιών και απρόβλεπτων ξεσπασμάτων, που αξιοποίησε τη μουσική της διάνοια, που τραγουδούσε, θύμωνε, χτυπούσε δυνατά το χέρι για να πιάσει ρυθμό, έπαιζε μοναδικά πιάνο, διεκδικούσε, ηλέκτριζε τη σκηνή όπως καμία άλλη. Ασυμβίβαστη, είναι το απόλυτο παράδειγμα φυλετικής, καλλιτεχνικής και σεξουαλικής ελευθερίας. Η ίδια επέμενε: “πώς μπορείς να είσαι καλλιτέχνης και να μην καθρεφτίζονται πάνω σου τα γεγονότα των καιρών που ζεις;”. Γι’ αυτό και προσάρμοζε στη μουσική ότι κι αν συνέβαινε στο σύμπαν της. Η διεκδίκηση για ισότιμη μεταχείριση των γυναικών, των μαύρων, των αδικημένων, οι πόνοι, οι χαρές, οι βασανισμοί, η διαγνωσμένη διπολική διαταραχή της, όλα εκφραζόταν μέσα από τα τραγούδια της.

Η επιβλητική παρουσία και η μοναδική φωνή που είχε της χάρισαν τον τίτλο της «Αρχιέρειας της σόουλ». Η ίδια διαφωνούσε και απέρριπτε κάθε κατάταξη καθώς το έργο της καλύπτει ένα ευρύ φάσμα, από τη μπλουζ, τη rythm n blues ως τη soul μουσική. Το μοναδικό πάθος, οι μεγάλες αναπνοές και το τρέμουλο της φωνής της είναι αξεπέραστα.

Η Nina Simone, ή αλλιώς Eunice Waymon όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, ήρθε στον κόσμο στις 21 Φεβρουαρίου του 1933 στην πόλη Τράιον της Νότιας Καρολίνας. Στα εννιά της τραγουδούσε γκόσπελ και έπαιζε πιάνο στην τοπική εκκλησία και σε σύντομο διάστημα είχε ανακηρυχθεί “μουσικό θαύμα”. Στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση στο πιάνο, σε ηλικία δέκα ετών, οι γονείς της οι οποίοι κάθονταν στην πρώτη σειρά, υποχρεώθηκαν με τη βία να μετακινηθούν, για να καθίσουν στα πρώτα καθίσματα λευκοί. Αυτή ήταν η πρώτη της γνωριμία με τη ρατσιστική νοοτροπία εκείνης της περιόδου, που λίγο αργότερα θα συνέβαλε στην ανάμειξή της στο κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα.

Η εξαιρετική φήμη που έχτιζε στα κέντρα διασκέδασης όπου εμφανιζόταν αρχικά, άρχισε να αμαυρώνεται από τις συγκρούσεις της με το κοινό. Αρνούνταν να τραγουδήσει όταν από κάτω οι θαμώνες μιλούσαν ή γελούσαν και πολύ συχνά στεκόταν σιωπηλή, μέχρι να υπάρξει απόλυτη σιωπή. “Περιμένω και αξίζω τον σεβασμό σας”, έλεγε συχνά στο κοινό.

Κατά τη δεκαετία του 1960 ασχολήθηκε σθεναρά με το κίνημα για τα Πολιτικά Δικαιώματα και ηχογράφησε μία σειρά στρατευμένων τραγουδιών, όπως τα «To Be Young, Gifted And Black» (που έγινε αργότερα μεγάλη επιτυχία σε εκτέλεση της Αρίθα Φράνκλιν) «Blacklash Blues», «Mississippi Goddam» (με αφορμή τη δολοφονία του Μαύρου αγωνιστή Μέντγκαρ Έβερς και την έκρηξη βόμβας σε εκκλησία, στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, όπου σκοτώθηκαν τέσσερα Μαύρα παιδιά), «I Wish I Knew How It Would Feel To Be Free» και το «Pirate Jenny» του Κουρτ Βάιλ (από την Όπερα της Πεντάρας).

Το 1961, ηχογράφησε μια εκτέλεση του παραδοσιακού τραγουδιού «House Of The Rising Sun», ένα τραγούδι το οποίο αργότερα ηχογράφησε και ο Bob Dyllan, ενώ έγινε μεγάλη επιτυχία από τους Animals. Στα τραγούδια για τα οποία είναι διάσημη περιλαμβάνονται το «I Put A Spell On You» (η αυθεντική εκτέλεση είναι του ‘Screamin’ Jay Hawkins), το «Here Comes The Sun» των Beatles, και το «Four Women».

Η Nina Simone ήταν πολυδιάστατη ως καλλιτέχνης και αυτό ήταν έκδηλο στο σύνολο της μουσικής της, που συχνά είχε την απλότητα της παραδοσιακής μουσικής. Σε μία και μόνη συναυλία, μπορούσε με ευκολία να περνάει από γκόσπελ ήχους σε μπλουζ και τζαζ, και από κομμάτια όπως το «For All We Know», σε κομμάτια εμποτισμένα με κλασσικές ευρωπαϊκές επιρροές. Το 1971, έφυγε από τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από διαφορές που είχε με ατζέντηδες, δισκογραφικές εταιρίες αλλά και τις φορολογικές Αρχές, επικαλούμενη ως αιτία το ρατσισμό. Έτσι, επιστρέφοντας το 1978, συνελήφθη για φοροδιαφυγή, αφού είχε αρνηθεί να καταβάλει φόρους αρκετών ετών, ως διαμαρτυρία για τον πόλεμο στο Βιετνάμ.

Oυδέποτε υπήρξε οπαδός της μη-βίας και στεκόταν πάντα στο πλευρό των πιο ριζοσπαστικών μελών του κινήματος. Κάποια στιγμή μάλιστα στη δεκαετία του ’70 είχε δηλώσει: “Οι μαύροι δεν πρόκειται να αποκτήσουν ποτέ δικαιώματα αν δεν αποκτήσουν δικό τους κράτος. Και δεν θα αποκτήσουν ποτέ δικό τους κράτος αν δεν κάνουν μια ένοπλη επανάσταση όπου θα χυθεί πολύ αίμα”.

Στην αυτοβιογραφία της γράφει: “ο σκοπός μου είναι να κάνω τους ανθρώπους να νιώθουν σε βάθος. Είναι δύσκολο να το περιγράψω γιατί είναι κάτι που δεν αναλύεται…Για να μπορέσεις να φτάσεις κοντά σ αυτό θα πρέπει να παίξεις. Κι όταν το πετύχεις, όταν έχεις το ακροατήριο εξαρτημένο, τότε το καταλαβαίνεις από τον ηλεκτρισμό που είναι διάχυτος στον αέρα”.

So I run to the Lord
Please hide me, Lord
Don’t you see me down here prayin’?
But the Lord said
Go to the Devil, the Lord said

Έτσι λοιπόν τρέχω στον Κύριο
Σε παρακαλώ Κύριε κρύψε με
Δεν με βλέπεις εδώ κάτω που προσεύχομαι;
Αλλά ο Κύριος είπε
Πήγαινε στο διάβολο, ο Κύριος είπε

Καλή σας ακρόαση!!!…