Το Yellow προτείνει: “Eyes Wide Shut” (Μάτια Ερμητικά Kλειστά) του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Ένα κινηματογραφικό αποτέλεσμα φέρνει το κοινό αντιμέτωπο με άβολες αλήθειες που δε θέλει να παραδεχθεί.

Το “Eyes Wide Shut” (Μάτια Ερμητικά Kλειστά) είναι το κύκνειο άσμα του Στάνλεϊ Κιούμπρικ μιας κι ο μεγάλος σκηνοθέτης έφυγε απροσδόκητα από τη ζωή μόλις πέντε ημέρες μετά την υποβολή του τελικού μοντάζ της ταινίας στην Warner Bros το 1999. Το σενάριο βασίζεται στην “Ονειρεμένη Ιστορία” του Αυστριακού συγγραφέα Arthrur Schnitzler (1862-1931), ένα κείμενο φημισμένο για τα ανομολόγητα ερωτικά πάθη των ζευγαριών.

Μία ατμόσφαιρα που -υπό κανονικές συνθήκες- οι απλοί άνθρωποι συναντούμε μόνο στα όνειρά. Ένα καθωσπρέπει αντρόγυνο της Νέας Υόρκης και μία ερωτική φαντασίωση της γυναίκας που στέλνει τον άντρα της σε ένα μυστηριακό ταξίδι δύο ημερών, όπου η ζήλια, οι φαντασιώσεις, οι άσκοποι περίπατοι, τα σπασμένα ταμπού, οι βενετσιάνικες μάσκες, οι μυστικές αδελφότητες, οι αδιόρατοι κίνδυνοι, τα σεξουαλικά όργια και τα ανομολόγητα πάθη δημιουργούν έναν εκρηκτικό συνδυασμό.

Η ταινία περιστρέφεται γύρω από ένα 48ωρο της ζωής δύο ανθρώπων, ένα “καλοβαλμένο” ζευγάρι, εύπορων μεγαλοαστών, όπου αντιμετωπίζουν προβλήματα σχέσεων. Ο Γουίλιαμ Χάρφορντ (Τομ Κρουζ), διακεκριμένος γιατρός, μέρος της ανώτερης τάξης και η σύζυγος του Άλις (Νικόλ Κίντμαν) έχασε τη δουλειά της στον κόσμο της τέχνης και ενώ ζει πολύ άνετα, φαίνεται να έχει βαρεθεί με την παραμονή της στο σπίτι.

Ενώ το ζευγάρι δείχνει σημάδια κόπωσης, βάζουν τις “ευτυχισμένες μάσκες” τους, όταν έρχεται η ώρα να συμμετάσχουν σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Όπως και οι άνθρωποι της ελίτ που συναναστρέφονται, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ της εμφάνισης και της πραγματικότητας.

Παρευρίσκονται σε ένα αριστοκρατικό χριστουγεννιάτικο πάρτυ που δίνει ο Βίκτωρ Ζίγκλερ (Σίντνεϊ Πόλακ), ένας από τους πλούσιους ασθενείς του Μπιλ, μέρος της υπέρ-ελίτ κοινωνίας. Πίσω από τα χριστουγεννιάτικα φώτα, τους λαμπερούς καλεσμένους και τα “ευτυχισμένα” χαμόγελα βρίσκεται ο “κόσμος του ουράνιου τόξου” όπου οι μάζες περιφέρονται γύρω, προσπαθώντας να τα βγάλουν πέρα…

Βολεμένοι μέσα στην παθητική ασφάλεια που αποπνέει η “ατσαλάκωτη” ζωή τους, οι Γουίλιαμ και Άλις δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν, αλλά ούτε και να αποδεχτούν την ύπαρξη ενός κόσμου παρακμής, καταπιεσμένων συναισθημάτων και ανομολόγητων παθών.

Όταν η Αλις εξομολογηθεί στον Γουίλιαμ μια απόκρυφη ερωτική της φαντασίωσή, όλα θ’ αλλάξουν. Η ζήλια που θα βιώσει ο Γουίλιαμ θα τον οδηγήσει σε ερωτικές περιπέτειες θέλοντας ν’ απατήσει τη γυναίκα του. Θολωμένος θα περιπλανηθεί στους δρόμους της Νέας Υόρκης, σε τζαζ κλαμπ, στο σπίτι μιας πόρνης, θα κατορθώσει να μπει και στη συνέχεια να αποβληθεί από ένα ακραία πριβέ πάρτι σε μια πολυτελή έπαυλη και να λάβει απειλητικές προειδοποιήσεις για τη ζωή του, καθώς ένας ένας οι χαρακτήρες που έχει έρθει σε επαφή εξαφανίζονται, την ώρα που κάποιος μυστήριος άνδρας τον ακολουθεί.

Στη ζωή του θα κυριαρχήσουν το μυστήριο, ο φόβος, η καχυποψία, η ειρωνεία. Οι φαντασιώσεις του για τις ερωτικές σχέσεις της γυναίκας του μ’ έναν άλλο άνδρα τριγυρνούν συνεχώς στο μυαλό του.

Ο Κιούμπρικ, δοκιμάζει με ευρηματικό τρόπο τις αξίες του ήρωά του, μέσα από τους σαρκικούς πειρασμούς σε ένα περιβάλλον που εξαρτάται από τις Φροϋδικές αρχές και καθοδηγείται από τις φαντασιώσεις. Είναι σε τόσο έντονο βαθμό που οι διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην πραγματικότητα και του ονείρου δεν διακρίνονται εύκολα.

Η πορεία του μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο θα κριθεί από την ικανότητά του ν’ αντιμετωπίζει με ψυχραιμία, κριτική σκέψη και χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις καθετί απρόοπτο, που αγγίζουν τη δική του ηθική και τους δικούς του αυστηρούς κώδικες συμπεριφοράς.

Σε όλη την ταινία υπάρχει διάχυτο το στοιχείο του ερωτισμού. Ο σκηνοθέτης αγγίζει χωρίς όμως να προχωράει σε βάθος, εκφάνσεις του σεξ όπως, ετεροφυλοφιλία, αλλά και ομοφυλοφιλία, το ομαδικό σεξ, τη μοιχεία, την πορνεία και την οφθαλμοπορνεία, όλα αυτά σε ένα σύνολο ταξικό και καπιταλιστικό με κύριο εκφραστή τον κυνικό και χωρίς ηθικές αρχές Βίκτορ Ζίνγκλερ, ο οποίος φέρεται απαξιωτικά και απάνθρωπα στη Μάντι γιατί είναι πόρνη και πρεζόνι.

Όσοι συμμετέχουν στα όργια είναι πανίσχυρα άτομα που ανήκουν σε μια μυστική, παντοδύναμη ελίτ που δρα ανεξέλεγκτα.

Ο Κιούμπρικ είπε την ιστορία ενός ανθρώπου σε σύγχυση που περιφέρεται γύρω στον παρηκμασμένο σύγχρονο κόσμο, ψάχνει απεγνωσμένα έναν τρόπο για να ικανοποιήσει τις αρχέγονες παρορμήσεις του. Είπε την ιστορία μιας κοινωνίας που έχει εντελώς απαξιωθεί και καταστραφεί από την πλεονεξία και τη ματαιοδοξία, όπου η ανθρωπότητα την πιο αρχέγονη παρόρμηση την έχει ευτελίσει, φετιχοποιήσει, διαστρέψει.

Όπως σε κάθε σπουδαία τέχνη, τα μηνύματα κοινοποιούνται μέσω λεπτών συμβόλων και μυστηριωδών αινιγμάτων…